Genel olarak haberleşme (communication) sistemi, bilgiyi bir noktadan başka bir noktaya minimum hata ile iletme olayıdır. Şekil’de görüldüğü gibi genel haberleşme sistemini özetlemektedir;

Genel Haberleşme Sistemi

A ve B noktaları arasına bağlantı veya iletim ortamı (Transmission media) denilmektedir ki; bilginin A noktasından B noktasına gelene kadar hangi ortamda taşındığını ifade eder. Kullanılan haberleşme sisteminin türüne göre (telefon, radyo, televizyon vb.) iletim ortamı farklıdır. Başlıca iletim ortamları şunlardır;

İletim ortamları

Bilgisayar ağları iki bilgisayardan oluşabileceği gibi dünya üzerine yayılmış binlerce bilgisayardan oluşabilir. Bilgisayarlar ağdaki diğer bilgisayarlarla dosya paylaşımı ya da veri haberleşmesi yapabilirler ya da çevre birimler olan yazıcı, tarayıcı gibi cihazları ortak kullanabilirler. Bilgisayar ağları küçük büyük tüm işletmelerde, devlet kurumlarında, üniversitelerde, fabrikalarda, evlerde hayatın her anında karşılaşılmaktadır. Birden çok bilgisayarın birbirine bağlanması ile oluşturulan çalışma düzenine bilgisayar şebekesi veya bilgisayar ağı (Computer Network) denir.  Şekil’de görüldüğü gibi bilgisayarlı haberleşme sistemi gösterilmektedir.

Bilgisayar ile haberleşme sistemi

Kurulan bir ağ içerisinde bilgisayarlar ile birlikte yazıcı, tarayıcı ve harici disk gibi ortak kullanıma sahip çevre birimleri de bulunabilir. Bunlar da ağa bağlanarak bilgisayar ile iletişime geçerler (Sugözü, Demir, 2011). Bilgisayar ağlarının bu kadar yaygın olması ağların etkin yönetim ve denetimini gerektirmektedir.

Bilgisayar ağı oluşturmanın en önemli nedenleri;

• Yazılım (dosyalar, uygulama programları vb.) ve donanım (yazıcı, çizici vb.)  paylaşımını sağlamak,
• Kullanıcılar arasında veri iletişimini (mesaj ve dosya gönderme/alma vb.) kolaylaştırmaktır.

Bilgisayar ağlarının avantaj ve dezavantajları;

Avantajları

• Yazılım (programlar ve dosyalar)  ve donanım (sabit disk, plotter, printer vb.) paylaşımını sağlar. Örneğin bir bilgisayar laboratuvarındaki bütün bilgisayarlara teker teker yazıcı (printer) almak yerine bir tane almak yetecektir.
• Program kurulumundan dolayı vakit kazandırır.
• Veri tabanı (database) oluşturulması çok kolaydır. Ağdaki bütün bilgisayarlar aynı diske veri girişi yapabilmektedir.
• Ağdaki asıl verinin depolandığı sabit diskin yedeklenmesi yeterlidir.

Dezavantajları

• Sunucu (server) hızlı olmalıdır.
• Donanım ihtiyacı fazladır. (Ağ arabirim kartları, kablolar vb.)
• Ağ işletim sistemi yazılımı normal işletim sistemi yazılımına göre pahalıdır. (Windows NT/Windows 98)
• Bir terminale virüs bulaştığında ağdaki bütün bilgisayarlara bulaşması çok kolaydır. Bundan dolayı ana makinadaki sabit diskin sıkça yedeklenmesi gerekmektedir.

Bilgisayar ağlarının kapladığı coğrafi alan

Bilgisayar ağları kapladıkları coğrafi alanın büyüklüğüne Şekil’de görüldüğü gibi üç gruba ayrılır;

Yerel bilgisayar ağları (LAN/ Local  Area  Networks) 

Okul,  fabrika gibi küçük alanlara kurulan bilgisayar ağlarıdır. Diğer bir ifade ile 8–10 m²’lik alan içerisindeki bir ağdır.

Şehirsel bilgisayar ağları  (MAN/ Metropolitan  Area  Networks)

Bir ilin sınırlarını içerisinde (10-100 km² alan içerisinde) kurulan bilgisayar ağını ifade etmektedir.

Geniş bilgisayar ağları (WAN/ Wide Area Networks)

Şehirlerarası veya ülkeler arası bilgisayar ağlarıdır. Diğer bir ifade ile şehir ve ülkelerdeki LAN’ları birbirine bağlayan büyük ağdır. Örneğin internet en büyük WAN’dır.

WAN’da kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır.

• Enterprise WAN: Bir şirketin veya kurumun tüm (şehirlerarası, ülkeler arası) LAN’larının oluşturduğu bilgisayar ağıdır.
• Global WAN: Dünya çapında birçok kuruluşun oluşturduğu ağı ifade eder. Değişik milletler ve kuruluşlar bu ağ içerisinde yer alabilir.